Η καφρίλα σε όλο της το μεγαλείο....

Αν νομίζετε ότι έχετε διαβάσει τρόμο χωρίς να γνωρίζετε το έργο του Τ. Κέτσαμ, δεν θα νιώσετε ποτέ ολοκληρωμένοι αναγνώστες. Εδώ δεν υπάρχει τίποτα το εύπεπτο και το υπερφυσικό. Όλα όσα γίνονται ωφείλονται στους ανθρώπους.

Όταν η φουλ σαιζόν έρχεται, το Ντεντ Ρίβερ, μια μικρή παραθαλάσσια πόλη του Μέην, γεμίζει από τουρίστες. Αντίθετα, μόλις ο Σεπτέμβρης μπει και ο βοριάς κατεβάσει τις θερμοκρασίες, στην περιοχή παραμένουν μόνο οι ντόπιοι και ίσως –αραιότερα- κάποιοι επισκέπτες. Μια από τους επισκέπτες είναι η Κάρλα που έφτασε στην μικρή πόλη πριν λίγο. Σκοπεύει να συνδυάσει την δουλειά με την αναψυχή. Θα συγυρίσει το νοικιασμένο «μικρό σπίτι στο δάσος», θα στοιβάξει τα ξύλα, θα σκοτώσει ακόμα και ένα ποντίκι που απειλεί τις προμήθειες της. Θα τα κάνει όλα αυτά για να μπορέσει να υποδεχτεί την αδερφή της και τους φίλους της, που έρχονται για να περάσουν το τριήμερο.Στο δάσος που περικυκλώνει το εξοχικό καλύβι, καραδοκεί μια αλλόκοτη οικογένεια, κατάλοιπο παλαιών εποχών. Τα μέλη της παρακολουθούν περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να κορέσουν την τερατώδη πείνα τους. Εντός ελαχίστων ωρών, οι τουρίστες πρόκειται να βιώσουν στο πετσί τους, πως η απόσταση μεταξύ του πολιτισμού και της απόλυτης βαρβαρότητας, είναι μηδαμινή.

Όντας λάτρης του κινηματογράφου και μάλιστα εκείνου που κάνει τις τρίχες να σηκώνονται και την πέτσα να παγώνει, θεωρούσα πως το παραπάνω συναίσθημα, είναι ακατόρθωτο για ένα συγγραφέα να το αποτυπώσει σε ένα βιβλίο. Θα μπορούσα να ανακαλέσω από μνήμης μου (αλλά και από αρχείου, καθώς γερνάω Μάμα) μεμονωμένες σκηνές απείρου τρόμου. Μόνο σκηνές όμως. Γνωρίζεται όλοι και μάλιστα οι περισσότεροι έχετε νοιώσει, εκείνη την κατάρα που στοιχειώνει την πένα του συγγραφέα. Διαβάζεις χωρίς να μπορείς να ξεκολλήσεις από την ιστορία και ενώ η κορύφωση είναι οργασμική, κάτι τον φρενάρει. Με μιάς τα πάντα επιστρέφουν σε εκείνους τους ζεστούς χαχόλικους ρυθμούς, που δεν λέω χρειάζονται αλλά όχι τηνη στιγμή πριν το ουρλιαχτό, "Με όλο το σεβασμό, αλλά δεν μπορείς να μας το κάνεις αυτό ρε φίλε .." E λοιπόν, στην «νεκρή σαιζόν» αυτό, δεν θα το πει κανείς.

Θεωρώντας πως είναι το απόλυτο βιβλίο τρόμου, με την βία που περιέχει να κατέχει πλέον θρυλικές διαστάσεις, θα σταθώ σε δύο-τρία σημεία που κατά την γνώμη μου καθιστούν την «Νεκρή σαιζόν» κλασσικό δημιούργημα στο είδος του και τον Τζακ Κέτσαμ, έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς-δημιουργούς της λογοτεχνίας τρόμου.Η εποχή που το βιβλίο γράφεται, τέλη της δεκαετίας του ‘70 στιγματίζεται από ένα μούδιασμα της Αμερικάνικης κοινωνίας. Ο πόλεμος στο Βιετνάμ έχει λήξει και η ώρα της κριτικής κοντοζυγώνει. Η πετρελαϊκή κρίση είναι νωπή και ο ψυχρός πόλεμος που περνά σε space επίπεδα. Και ενώ η κοινωνική απελευθέρωση που προσπάθησε να συντελεστεί από τους χίππις και από τα αντιπολεμικά κινήματα, να έχει βοηθήσει τον Άνθρωπο να έρθει πιο κοντά στον άλλο Άνθρωπο, η μοναξιά και η απομόνωση στο αστικό περιβάλλον είναι περισσότερο αισθητή από ποτέ. Οι χαρακτήρες του Κέτσαμ είναι παιδιά μιάς αστικής ζούγκλας. Έτσι τουλάχιστον νομίζουν. Γιατί όταν έρχονται σε επαφή με τους ανθρώπους που ζουν στο Ντεντ Ρίβερ, η αστική τους «ζούγκλα» ωχριά μπροστά στην πραγματική θέληση για επιβίωση.

Το πρώτο σκέλος του βιβλίου δεσμεύει στοιχεία από το Deliverance(1970), μια νουβέλα του James Dickey που το 1972 έγινε ίσως η καλύτερη ταινία του John Boorman με το ίδιο τίτλο, Deliverance (ελλ.«Όταν ξέσπασε η βία»). Απλώς δεσμεύει όμως. Τα αίτια και τα αιτιατά του Κέτσαμ δεν μένουν σε κάτι τόσο εκλεπτυσμένο όπως είναι οι πολιτιστικές διαφοροποιήσεις μεταξύ αστού και επαρχιώτη. Ο Κέτσαμ μιλάει για αρχέτυπα. Η ηθική και η εφαρμογή της, στην επιβίωση. Πιστέψτε με, η τερατώδης βία έχει ηθική.Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, εκεί που οι χαρακτήρες του Κετσαμ, μετράνε τις πρώτες απώλειες, το βιβλίο στοιχειώνεται από τον George Romero και την «Νύχτα των ζωντανών νεκρών.» Αναφέρω την ταινία γιατί ίσως είναι γνωστότερη από το βιβλίο που στηρίχτηκε. Ουσιαστικά πρόκειται για το ομώνυμο βιβλίο το οποίο συνυπογράφει με τον Romero, ο John A. Russo. Εκεί λοιπόν, υπάρχει η σκηνή του σπιτιού,όπου ουσιαστικά οι χαρακτήρες έγκλειστοι και αποκλεισμένοι μετρούν ψυχικές και σωματικές δυνάμεις απέναντι στην κατάφορη βία που ήδη αντιμετώπισαν. Ο χρόνος τρέχει..Αν λοιπόν, στις δύο πρώτες ενότητες, υπάρχουν τρία τέσσερα σημεία αναφοράς, που ο συγγραφέας βιρτουόζικα εκμεταλλεύεται και που αυτά ανήκουν στην κλασσική εργογραφία του Τρόμου, το τρίτο μέρος ανήκει ολοκληρωτικά σε εκείνον. Με την λύση ο Κέτσαμ αποδεικνύει πως μπορείς να «εκμεταλλευτείς» άνετα ολόκληρη την κλασσική παρακαταθήκη και στο τέλος εκεί που ο υποψιασμένος αναγνώστης νομίζει πως όλα έχουν πάρει το «κατήφορο» και το βιβλίο θα μπει ανάμεσα στα υπόλοιπα, στο ράφι του δίνει μια χαριστική βολή που βγάζει το έργο από οτιδήποτε παρόμοιο.

Τέλος σε καθαρά προσωπικό επίπεδο, όσο το διάβαζα στο μυαλό μου ερχόταν συνεχώς ο πίνακας του Grant Wood με τίτλο «American Gothic». Ο Κέτσαμ παίρνει ένα βασικό στοιχείο από τον πίνακα και το τραβάει στα άκρα. Η κατάρα της συμπαγούς κοινωνίας, της βιτρίνας της , που είναι η Τάξη και την οποία θέλουμε να επιβάλουμε στο Χαώδες της φύσης, « χτυπάει» τους ήρωες ανελέητα.Ιδιαίτερη μνεία αξίζει η μετάφραση όπου ο πολύπειρος Νίκος Ρούσσος άλλη μια φορά αποδίδει τα μέγιστα, χρησιμοποιώντας απλή και καθαρή γλώσσα.Ότι καλύτερο, για την απόδοση της ωμής πραγματικότητας.

Για το τέλος μερικές πληροφορίες βιβλιογραφικής φύσεως, παρμένες από το επίμετρο της «αλογόκριτης έκδοσης»

«.. οι εκδόσεις Ballantine, αγόρασαν το βιβλίο μου θέτοντας ένα όρο: Πως θα ήμουν πρόθυμος να ξαναγράψω κάποια τμήματα. Όλοι γνωρίζαμε πολύ καλά ότι το βιβλίο ξεπερνούσε τα όρια σε ότι αφορούσε την βία, ότι το χαρακτήριζε μια αγριότητα σχεδόν ανήκουστη ως τότε στην μαζική αγορά προϊόντων μυθοπλασίας… Για τρελό με περνούσαν? Θα τα ξανάγραφα όλα στην στιγμή[…]σε κάθε συνάντηση καινούργιες συστάσεις. Για μερικές έλεγα «οκ δεν υπάρχει πρόβλημα. Για κάποιες άλλες απλώς κουνούσαν το κεφάλι και έλεγα «δεν γίνεται..με σκοτώνεις» . Για να είμαι ειλικρινής η επιμελήτρια μου, δεν είχε βαλθεί να μου πετσοκόψει το βιβλίο αλλά όχι και ότι απλά του έκοβε τα νύχια»Jack Ketchum –από το επίμετρο.

Συμβουλή:α. Δεν το διαβάζουμε τρώγονταςβ. Δεν διαβάζουμε ούτε την ομολογουμένως πολύ καλή εισαγωγή του Douglas E. Winter, ούτε και το επίμετρο του συγγραφέα, πριν ολοκληρώσουμε την ανάγνωση του έργου.